Kunststof recycling in de praktijk: kansen, kunstjes en visie

Van Werven is ook al een hele tijd op weg. Dit familiebedrijf ontstond in 1945 als loonbedrijf met één trekker. Eerst vooral bij boeren, maar dankzij de groei van de Noordoostpolder en de Flevopolder was er steeds meer werk in het grondverzet. Denk aan de aanleg van wegen en dijken. Zo groeide Van Werven als infrabedrijf.

En als je dan toch op de bouw bent met al je materiaal, is het wel zo praktisch om aan het eind van de dag het bouw- en sloopafval mee te nemen. Dat was in de jaren ‘70 de start van onze afvalinzameling. Met afval kun je naar een verbrandingsoven of stortplaats, maar de familie Van Werven zag andere kansen en koos voor hergebruik. Van betonpuin maakten we betongranulaat, groenafval werd omgezet in compost. Zo werden steeds meer afvalstromen bewerkt tot vervanger van primaire of ‘virgin’ grondstoffen.

Lange termijn visie

Het recyclen van gebruikte kunststoffen was in 2006 een logische stap. Hoewel er ook een beetje toeval bij kwam kijken. Want toevallig hadden we ruimte op onze vestiging in Biddinghuizen om ons te richten op deze moeilijke afvalstroom. Moeilijk omdat het een gemengde stroom is van verschillende soorten kunststof afval, afkomstig van gemeentelijke milieustations en afvalsorteerbedrijven. Niet voor niets waren we destijds het eerste bedrijf in Nederland dat het kunstje flikte. Met veel leren, proberen, vallen en opstaan. Maar de familie Van Werven heeft altijd geloofd in duurzaamheid en zette door. Die lange termijn horizon, het over generaties heen kijken, dat is volgens mij kenmerkend voor een familiebedrijf. Zo zijn we er in geslaagd om van de kunststof recycling een succes te maken. En dan druk ik me nog bescheiden uit, want inmiddels doen we dit op 7 locaties in Europa en is deze tak goed voor een derde van de omzet van Van Werven.

1: Hoe zorg je ervoor dat de harde kunststoffen, los van het overige afval, bij ons terecht komen?

Gemeenten en afvalsorteerbedrijven zijn onze leveranciers. Daarom proberen we gemeenten en inzamelaars van bouw- en sloopafval te overtuigen om harde kunststoffen naar Biddinghuizen te brengen. De keuze voor verbrandingsoven of recyclen is vaak een kostenoverweging. Wat kost het transport naar de verbrandingsoven ten opzichte van een rit naar Biddinghuizen? Natuurlijk maakt het ook verschil welk tarief je moet betalen bij de verbrandingsoven. In sommige landen stuurt de overheid op gescheiden inzamelen door belasting te heffen op het storten van afval. In Duitsland bijvoorbeeld mag alleen restafval na sortering naar de verbrandingsoven. Dat helpt recyclingbedrijven enorm.

Aan de andere kant zijn er landen waar handelaars containerschepen vol afgedankte kunststoffen, metalen en oud papier/karton naar het buitenland verschepen. Vooral naar Azië. Het kan best zijn dat het daar alsnog gerecycled wordt. Maar als Europa doelen stelt over hergebruik, moet de politiek misschien ook zorgen dat we afval met z’n potentiële nieuwe grondstoffen in Europa houden voor recycling. Misschien moet je het niet alleen overlaten aan de vrije markt. Maar dat zijn politieke keuzes.

2: Hoe maak je van een gemengde afvalstroom van harde kunststoffen 50 hoogwaardige, homogene eindproducten als vervanger van virgin grondstoffen?

Tot op heden zijn er geen technieken die uit de afvalstroom 25 soorten kunststof automatisch kunnen selecteren. Dat moet dus met de hand. Het kunststof afval gaat over een lopende band, waar onze medewerkers het sorteren. Heel veel herkennen ze aan wat het ooit geweest is. Tuinstoelen, emmers, babybadjes, loopauto’s, zandbakken, dakgoten, regenpijpen: onze mensen weten direct van welk soort kunststof ze gemaakt zijn en sorteren op die manier snel en goed. Uiteindelijk blijven er 25 soorten kunststof over, die we in een shredder verkleinen tot stukken van maximaal 20 centimeter. Hiermee gaan we verder aan de slag.

Elke soort kunststof volgt z’n eigen proces van bijvoorbeeld wassen, malen, drijfzinken, infrarood en demetaliseren. Zo komen we uiteindelijk tot schone, homogene eindproducten. In ons eigen laboratorium beoordelen we aan de hand van monsters voortdurend of we de afgesproken kwaliteit produceren.

3: Wie gaat de alternatieve grondstoffen gebruiken en koopt onze producten?

Een afzetmarkt vinden was vooral in de beginjaren moeilijk. Producenten waren bang om producten te maken met grondstof gemaakt van ‘afval’. Want stel je voor dat de concurrent zegt dat je mindere kwaliteit levert omdat je afval in je product stopt! Er was veel weerstand, maar dankzij de bewustwording rondom circulaire economie is dat verbeterd.

Er is nog meer veranderd sinds we begonnen met kunststof recycling. Maakten we voorheen een eindproduct dat we vervolgens probeerden te verkopen, tegenwoordig vragen we eerst wat en hoeveel de eindgebruiker precies nodig heeft. Op basis van de specificaties die we samen opstellen, maken wij een product van constante kwaliteit en in voldoende grote volumes. Overigens gaan niet alle producten rechtstreeks naar de eindgebruiker, maar ook naar een compoundeur. Die mengt voor zijn klanten grondstoffen in exact de juiste samenstelling.

Kunststof naar kunststofrecyclaat

Bekijk de video over kunststof recycling bij Van Werven

Om continu voldoende volume te kunnen leveren, moeten we ook over de grens kijken. Inmiddels komt 60% van het kunststof afval dat wij in Biddinghuizen verwerken uit het buitenland. En de helft van de gerecyclede grondstoffen gaat richting het buitenland. Vanwege de grote volumes die nodig zijn om rendabel te werken, is de markt van kunststoffen echt een internationale markt. Alleen in ons eigen land zijn eenvoudig niet voldoende herbruikbare stoffen en ook de afzetmarkt is niet groot genoeg.

Het vinden van het juiste evenwicht tussen input en output: dat is de grote uitdaging in de recycling wereld. Aan de ene kant voorkomen dat je letterlijk begraven wordt onder de aangeleverde afvalstroom en aan de andere kant voldoende kunnen leveren. Want we willen óók voorkomen dat producenten noodgedwongen weer kiezen voor minder duurzame grondstoffen.