Check de feiten: plastic heeft toekomst

Plastic soep, plasticvrij winkelen, Mei Plasticvrij… Er zijn talloze termen die proberen duidelijk te maken dat de wereld veel beter af is zonder kunststoffen. Geen wonder dat bijna iedereen – van politici en milieuverenigingen tot bezorgde burgers – het tegenwoordig heeft over plastic als veroorzaker van vrijwel alle milieuproblemen. En over ‘wegwerpplastic’.

Het nieuwe motto: plastic de wereld uit!

Als vertegenwoordiger van de Nederlandse kunststofleidingindustrie word ik hier enigszins moedeloos van. Want dezelfde mensen die zo tegen plastic tekeer gaan, gaan ook tekeer tegen bijvoorbeeld het nepnieuws van presidenten Trump en Poetin. Terwijl veel van de argumenten tegen plastic ook op framing en nepnieuws zijn gebaseerd. 

Geen nepnieuws maar actie!

We kunnen het gebruik van fossiele bronnen wel beperken, door grootschaliger in te zetten op recyclaat. Dat vereist actie aan twee kanten. Aan de voorkant is ‘design for circularity’ nodig, aan de achterkant moeten we afval voorkomen. Gelukkig heeft de Nederlandse overheid dat goed gezien.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat noemt in een brief van 29 juni 2018 aan de Tweede Kamer circulair ontwerp en afvalpreventie als prioriteit van het kabinet.

Deze brief erkent ook dat er nu nog belemmeringen in wet- en regelgeving zijn. Deze moeten in kaart gebracht én opgelost worden. Vanzelfsprekend gaat de Nederlandse transitie naar een circulaire economie gepaard met een forse verlaging van CO2-uitstoot.

De kunststofindustrie ondersteunt de kabinetsplannen van harte. Mits men de besparing die het gebruik van kunststoffen oplevert ook meeweegt, en niet alleen kijkt naar ‘end of pipe’

Afval of nieuwe grondstof

Voorbeeldig gedrag dus van de Nederlandse producenten van kunststof leidingsystemen. Toch kwam er een kink in de kabel. Door een recente wijziging van de Europese Kaderrichtlijn Afval ontstond er spanning tussen de stoffenwetgeving REACH en de afvalwetgeving. Met als gevolg een onduidelijke gedoogsituatie in alle EU-lidstaten, met op dit moment alleen een – goede! – uitzondering voor Nederland. Er zijn namelijk geen Europese ‘einde-afval’-criteria, waardoor kunststof leidingafval eigenlijk geen grondstof voor nieuwe producten kan zijn. In de praktijk erkent men de toegevoegde waarde van afval als grondstof gelukkig wel. Om een veilig gebruik te waarborgen, toetst men de gerecyclede grondstof aan de stoffenwetgeving. Toch staat de juridisch onzekere situatie steeds vaker verdere investeringen in duurzaamheid in de weg. De Nederlandse overheid onderkent dit probleem en heeft begin 2018 in een zogenaamd rechtsoordeel de criteria aangegeven voor een einde-afval-status voor hard PVC-afval van kunststof leidingen.

Naast heldere criteria biedt dit document een fraai inzicht in de inspanningen van de Nederlandse kunststofleidingindustrie en de Europese PVC-industrie om PVC duurzamer en circulair te maken.

Samenwerken aan circulariteit

In maart 2016, toen Nederland voorzitter van de EU was, werd in Brussel de eerste International Green Deal getekend. Onderdeel hiervan is de North Sea Resources Roundabout, waarin de landen rondom de Noordzee samenwerken om circulariteit mogelijk te maken en om wettelijke belemmeringen op te heffen. Een van de aandachtspunten is de spanning tussen het vrijmaken van zorgwekkende stoffen van nieuwe producten en materialen, en de mogelijke aanwezigheid van deze zorgwekkende stoffen in recyclaat dat als grondstof kan dienen. Samen met Vlaanderen en het Verenigd Koninkrijk heeft Nederland een project opgezet op basis van de inzameling, het recycleren en het toepassen van het recyclaat in de keten van hard PVC. Met voor Nederland als resultaat het eerder genoemde rechtsoordeel. Momenteel bekijken Vlaanderen en het Verenigd Konikrijk (waar helaas de aandacht nu vooral naar andere zaken uitgaat) de invoering van een soortgelijke aanpak.

De Europese kunststofleidingindustrie steunt de Nederlandse aanpak via The European Plastic Pipes & Fittings Association (Teppfa). Het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat heeft zelfs al een Engelse vertaling laten maken van het rechtsoordeel. En via de Franse vereniging STR-PVC is er ook een officieuze Franse vertaling. De vertalingen zijn op te vragen bij BureauLeiding.

Kunststof heeft toekomst!

Als je dus serieus en reëel kijkt naar hoe we de aantasting van onze wereld kunnen tegengaan, dan blijkt dat veel kunststof toepassingen juist een bijdrage kunnen leveren. En dat zeker niet alle kunststoffen de wereld uit hoeven. We moeten uitwassen aanpakken, ongeacht het materiaal. En op zoek gaan naar slimme oplossingen. Dan heeft kunststof een mooie toekomst – en kan het er zelfs aan bijdragen!