Bodemdaling over de hele wereld in kaart gebracht

Toenemend gevoel van urgentie

‘Een grote bedreiging voor kustgebieden’ is niet alleen de stijgende zeespiegel, maar ook een dalende bodem. Een probleem dat we over de hele wereld ervaren. Bodemdaling wordt vaak veroorzaakt door menselijk handelen, zoals het onttrekken van delfstoffen of grondwater. Ook beweegt de bodem op de ene plek anders dan op de andere plek. Dit verschil in bodem mobiliteit kan grote schade aanbrengen aan huizen en ondergrondse infrastructuur, zoals kabels en leidingen.

Bodemdaling is wereldwijd een probleem; de dichtbevolkte en kwetsbare kust- en deltagebieden worden onveiliger. Ook blijken de kosten van bodemdaling vaak niet op te wegen tegen de baten van de economische activiteiten. Het gevoel van urgentie voor dit probleem neemt de laatste jaren sterk toe.

Om meer inzicht te krijgen in de wereldwijde daling is er een grootschalig onderzoek gedaan. Bij ruim 200 bekende bodemdaling locaties in 34 landen zijn omgevingsfactoren gebruikt om de daling te bepalen. Dit zijn gebieden die zich kenmerken als gebieden met hellingen, zandige en kleiige bodems en liggen in de buurt van dichtbevolkte gebieden of landbouwgebieden. Uit deze gebieden wordt veel grondwater gewonnen voor drinkwater, voedselproductie en de industrie. Met behulp van de omgevingsfactoren is bepaald voor de hele wereld wat de bodemdaling gevoeligheid is per 1 km2.

Bodemdaling is een wereldwijd probleem

Uit het onderzoek is een kaart voortgekomen die helpt bij het opsporen van gebieden waar bodemdaling plaatsvindt, maar waar dit tot nu toe nog niet bekend was. Het is belangrijk bodemdaling wereldwijd in kaart te hebben, aangezien 21% van de grote steden in de wereld last van bodemdaling heeft. 86% van die mensen wonen in Azië. Verder toont het onderzoek aan dat in 2040 ongeveer 635 miljoen mensen in overstromingsgebieden wonen waar bodemdaling speelt. Een belangrijke constatering is dat het effect van bodemdaling ongeveer 10 keer zo groot is dan de huidige stijging van de zeespiegel, die drie tot vier millimeter bedraagt. Voor het overstromingsrisico van gebieden speelt dus juist die bodemdaling een grote rol.

De analyse laat ook zien dat Nederland een van de meest getroffen landen is wat betreft bodemdaling. Nederland is geen uitzondering op bodemdaling, sterker nog, in Nederland daalt de bodem al ruim duizend jaar. Door de verdere bevolkingsgroei, economische groei en klimaatopwarming zal bodemdaling in Nederland een grotere impact hebben. De oorzaken liggen hier voornamelijk bij het samendrukken van zwakke grond door grondwaterwinningen en de winning van gas en zout. Het verbeterde inzicht in bodemdalingsgebieden in Nederland moet helpen het probleem beter te begrijpen, karteren en mitigerende maatregelen te nemen bij uitvoering.