EU Taxonomie definieert: dit is duurzaam

De Europese Commissie heeft in april 2021 een lijst gepubliceerd van economische activiteiten die bijdragen aan het behalen van het doel van de EU om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Deze zogenaamde ‘’EU Taxonomie’’ is een lijst van duurzame economische activiteiten binnen verschillende sectoren waarmee wordt aangegeven of een fonds, investering of financieel product duurzaam is (of niet). Deze geldt dus als leidraad voor investeringen in duurzaamheid en gericht op het (sneller) behalen van de Europese klimaatdoelen. 

De EU Taxonomie biedt een gemeenschappelijke taal en framework waarmee deelnemers in in financiële markt duidelijk kunnen maken in welke mate zij bezig zijn met duurzame investeringen en waar die investeringen zich precies op richten.

Een activiteit is in lijn is met de EU Taxonomie en mag daarmee de stempel ‘duurzaam’  dragen, als deze aan alle drie kenmerken voldoet. Dat is het geval als deze:

1. … substantieel bijdraagt aan tenminste één van de zes milieudoelstellingen van de EU;
   • Beperking van klimaatverandering (mitigatie).
   • Aanpassing aan klimaatverandering en de gevolgen daarvan (adaptatie).
   • Duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen.
   • Transitie naar een circulaire economie.
   • Preventie en beheersing van verontreiniging. 
   • Bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen.

    

2. … geen ernstige afbreuk doet aan de andere milieudoelstellingen;
3. … wordt uitgevoerd met respect voor mensenrechten;

Om als duurzaam te worden bestempeld onder de EU-taxonomie, moet een economische activiteit dus in substantiële mate bijdragen aan een of meer van de zes milieudoelstellingen, geen significante schade opleveren voor een van de andere vijf milieudoelstellingen en in overeenstemming zijn met minimale sociale waarborgen. 

Kunststof leidingindustrie

Maar hoe bepaal je nu wanneer de activiteiten van jouw bedrijf aan deze drie eisen voldoen? Voor de activiteiten zijn daarom technische beoordelingscriteria uitgewerkt.
De recent vastgestelde uitwerking van de criteria betreft momenteel alleen nog de eerste twee milieudoelstellingen van de EU-taxonomie: klimaatmitigatie en -adaptatie. 

De criteria van de overige vier milieudoelstellingen worden in de loop van 2022 verwacht.

Er wordt dus sterk gekeken naar de bijdrage aan de circulaire economie en juist hier kan het gebruik van plastic veel bijdragen op het gebied van circulair ontwerp en productie, hergebruik, recycling en ondersteuning. Minnesma van Urgenda zei hierover het volgende:

 Hieronder wat voorbeelden van hoe een activiteit in de kunststof leidingindustrie kan bijdragen aan de bovengenoemde EU-milieudoelstellingen.

• Ontwerp en productie: duurzame productietechnieken, levensduur van producten en onderdelen, efficiënte productieprocessen, type gebruikte materialen
• Hergebruik: verlenging levensduur van producten
• Recycling: nieuw plastic (‘’virgin plastic’’) verminderen, reduceren van de gifstoffen in afval, herstellen van grondstoffen 
• Ondersteuning: digitale hulpmiddelen, advies, apparatuur en technologie, digitale marktplaatsen

Drie typen activiteiten

Wanneer een bedrijf goederen of diensten aanbiedt, is dat de uitoefening van een economische activiteit. De activiteiten die een substantiële bijdrage leveren, worden in de taxonomie gecategoriseerd in drie verschillende typen, zoals hieronder is geïllustreerd.

De koolstofarme activiteiten zijn van zichzelf duurzaam en leveren een directe bijdrage op aan het behalen van onze klimaatdoelstellingen. Dit gaat om bijvoorbeeld de productie van zonne- of windenergie of de installatie van een warmtepomp in huis.  

Transitie-activiteiten helpen om van hoge CO2-uitstoot naar koolstofarm te gaan. Hier wordt de grootste bijdrage aan de klimaatdoelstellingen verwacht. Voorbeelden van activiteiten met veel CO2-uitstoot zijn de productie van plastic, staal, cement en aluminium. Door een streng transitiepad wordt de uitstoot verminderd. 

Faciliterende activiteiten ondersteunen (de transitie naar) koolstofarme activiteiten. Voorbeelden zijn de aanleg van een elektriciteitsnetwerk of energieopslag.

De plastic- en kunststofindustrie valt onder de zogenoemde transitie activiteiten.
Bij de productie ontstaat relatief veel CO2, maar door gebruik te maken van mechanische recycling, gebruik van bio grondstoffen of chemische recycling kan hierin worden gecompenseerd, waarmee de productie als ‘’groen’’ kan worden getypeerd.

Klimaatdoelstellingen 

Wereldwijd is er de doelstelling om de temperatuur van de planeet in 2050 met maximaal 1,5 graden te laten stijgen. Om dit doel te behalen moet de CO2-uitstoot worden teruggedrongen. De EU heeft hier als richtlijn nul CO2-uitstoot in 2050. In het vorige jaar hebben EU-lidstaten met elkaar afgesproken dat de EU hiervoor in 2030 minimaal 55% minder moet uitstoten, ten opzichte van 1990.

Het nieuwe kabinet wil dat ook Nederland in 2050 klimaatneutraal is. Daarom is het doel voor de vermindering van CO2-uitstoot voor 2030 in de Klimaatwet aangepast naar minstens 55%. Onder de huidige omstandigheden lijkt dat echter geen haalbare kaart. 

In de publicatie van de Klimaat- en Energie Verkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) van vorig jaar, staat dat Nederland blijft steken op 38 tot 48 procent minder broeikasgassen in 2030. 

Minnesma (Urgenda) pleit dan ook voor nieuwe en meer realistische richtlijnen en doelstellingen, ook voor de maakindustrie. Ze zegt dat de overheid hier niet concreet genoeg in is en heeft kritiek op het beleid. 

Verder vindt ze dat de overheid duurzame investeringen aantrekkelijk moet maken voor bedrijven en ondernemers. Dat kan bijvoorbeeld door een lage btw toe te passen op producten die duurzaam zijn. 

Ze benadrukt dat de overheid nodig is om de doelen in dit huidige tempo te kunnen behalen, maar doet tegelijkertijd een oproep aan de industrie om actiever het debat aan te gaan en zelf met initiatieven te komen. Dit kan onder andere door het aanvragen van extra subsidie. 

Afsluitend zegt ze dat we ons gedrag als mensen kunnen aanpassen door ons te richten op kwaliteit producten en door met minder, meer te gaan doen. Dat is wel een enorme omslag in een kapitalistische maatschappij waar er juist gestuurd wordt op volume en kwartaalcijfers. 

Hoe kan de plastic- en kunststofindustrie bijdragen?

Bij Bureauleiding en de leden staan de onderwerpen als ‘’duurzaamheid’’ en ‘’klimaat’’ hoog op de agenda. We willen dan ook graag het debat opzoeken om mee te gaan denken over wat wij als sector kunnen doen, om bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.