Lood is een zwaar metaal en kan schadelijk zijn voor ons lichaam. Toch komt het voor dat we lood binnenkrijgen door het drinkwater, gezien sommige panden en woningen nog gebruik maken van loden leidingen. Het komt dus nog in kleine getale voor in ons milieu. De Gezondheidsraad adviseert aan pandeigenaren om loden waterleidingen te vervangen. In dit artikel leggen we je uit hoe je een loden leiding herkent en hoe je hiermee moet omgaan.
Lood in drinkwaterleidingen: de nieuwe norm
Hoe komt lood in drinkwater?
Van oudsher werden loden leidingen gebruikt voor het watersysteem in woningen en andere panden. Men was zich er niet van bewust dat hier gezondheidsrisico’s aan verbonden kunnen zit. Sinds 1960 worden loden leidingsystemen niet meer ingezet bij de bouw van woningen en binnen installaties. Drinkwaterbedrijven hebben sindsdien vrijwel alle loden leidingsystemen in het distributienetwerk vervangen door andere materialen. Eind 2019 bleek dat in maximaal 200.000 woningen in Nederland nog loden leidingen zitten en daarmee ook met probleemstoffen in het drinkwater. Soms is het loodgehalte hoger dan de norm.
Norm voor lood in drinkwater
In 2000 heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan overheden geadviseerd om de norm van lood aan te passen naar 10 microgram per liter water. Nederland heeft dat advies overgenomen en omgezet in een wettelijke norm. In 2022 wordt deze norm door het kabinet weer verlaagd naar 5 microgram per liter water, op advies van de Gezondheidsraad.
Hoe schadelijk is lood in drinkwater?
Onderzoek heeft aangetoond dat lood inname een negatief effect kan hebben op de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel van ongeborenen en kinderen tot en met 7 jaar. Het kan leiden tot een lager IQ (2 tot 5 punten) en gedragsveranderingen. Vooral zuigelingen die flesvoeding krijgen zijn kwetsbaar. Bij volwassenen kan een teveel aan lood leiden tot een hogere bloeddruk en nierproblemen.
Het RIVM en de Gezondheidsraad berekenden in 2019 wat de maximale lood inname per kilo lichaamsgewicht, per dag mag zijn.
Maximale dagelijkse lood inname
|
Wie |
Maximale lood inname* |
|
Kinderen tot 8 jaar |
0,5 microgram |
|
Vrouwen 19-50 jaar |
0,54 microgram |
| Overige volwassenen |
0,63 microgram |
*per kilo lichaamsgewicht per dag
De gemiddelde loodconcentratie in drinkwater is 1 microgram per liter, bij woningen zonder loden leidingen. Alleen als er loden leidingen in huis aanwezig zijn, kan het kraanwater die norm overschrijden.
Verbod op loden leidingen
De Nederlandse overheid gaat leidingen van lood in huurwoningen, scholen en kinderopvangcentra verbieden. Met het verbod volgt het ministerie van Volkshuisvesting het advies van de Gezondheidsraad uit 2019. Wanneer het verbod ingaat is nog niet bekend. Eigenaar-bewoners dienen op eigen verantwoordelijkheid de loden leidingen te vervangen. Gemeenten hopen dat het verbod zal helpen om verhuurders te dwingen de loden leidingen te vervangen.
“Water is een vers product en drinkwaterbedrijven doen er buitenshuis alles aan om in water van optimale kwaliteit te voorzien. Binnenshuis is het aan de huiseigenaar om ervoor te zorgen dat kraanwater fris en betrouwbaar blijft. Installateurs kunnen daarbij helpen.”
Hoe herken je loden waterleidingen?
Weet je niet zeker of je pand of woning nog gebruikt maakt van loden leidingen? Er zijn twee manieren hoe je dit snel kunt herkennen:
- Zilverkleurige leidingen
- Dof geluid
Leidingen van lood hebben een grijze kleur van zichzelf. Wanneer je hier met een schuurpapier overheen gaat en de leiding zilverkleurig wordt, weet je dat je aan de bel moet trekken. Een andere manier om loden waterleidingen te herkennen, is door het horen van een dof geluid. Dit test je uit door er op de leiding te slaan, met bijvoorbeeld een lepel.
Watertest opsturen
Twijfel je nog steeds of je last van loden waterleidingen? Vang dan wat water op en stuur het op naar een laboratorium voor een onderzoek. Een betrouwbaar lab hiervoor is Loodinwatertesten.nl
Wat te doen met loden waterleidingen?
Er wordt geadviseerd loden waterleidingen te vervangen, ook al is er geen directe sprake van risico. De leidingen liggen al meer dan 60 jaar in de grond, waardoor de kans op lekkage of slijtage toe zal nemen. Vervanging is dus altijd een goed idee. Hoe ga je om met loden waterleidingen?
- Water niet koken
- Oude leidingen doorspoelen
- Keukenkraan hoogste prioriteit
- Vervangen door een professional
Wanneer er sprake is van loden leidingen probeert men soms het drinkwater te zuiveren door het eerst te koken. Dit heeft helaas geen zin bij metalen, waardoor de lood inname constant blijft. Wat wel kan helpen, is het water circa 2 minuten door te spoelen, zodat metalen niet achterblijven en in het drinkwater terecht komen.
Een complete vervanging is niet altijd en voor iedereen mogelijk; enerzijds door de complexiteit van de ligging van de leidingen en anderzijds het financiële plaatje dat erbij komt kijken. Er wordt geadviseerd om de leiding naar de keukenkraan als hoogste prioriteit te nemen, gezien dit water wordt geconsumeerd.
Kunststof leidingen vervangen lood
Een duurzame oplossing voor het vervangen van loden waterleidingen is door middel van kunststof. Het gebruik van kunststof leidingen biedt vele voordelen. Zo hebben ze een lange levensduur (tot > 100 jaar) met een lagere milieu impact.
BureauLeiding: “Door kunststof buizen in te zetten in ons drinkwatersysteem, kunnen burgers en bedrijven gebruik maken van een duurzame oplossing tegen lood in drinkwater. Daarbij is kunststof bestand tegen een hoge waterdruk, waardoor slijtage niet snel zal gebeuren.”
Zodra de leidingen vervangen zijn, wordt het aangeraden om de eerste periode het water nog door te spoelen. Ook wanneer er voor langere tijd geen gebruik van is gemaakt, bijvoorbeeld wegens vakantie, geldt het doorspoel advies.