Duurzaamheid volgt functionaliteit

Duurzaamheid volgt functionaliteit

Twee bekende begrippen uit de bouwkunst zijn “Form Follows Function” en “Less is More”. Als deze ergens van toepassing zijn dan wel bij buizen, en vooral bij kunststof buizen.

Los van enkele ovale of eivormige verschijningsvormen zijn buizen gewoon rond, recht en met een opening aan beide zijden. En voor kunststof buizen geldt nog eens extra “meer buis met minder materiaal”, “meer lengte met minder koppelingen” enz. Eenvoud is het kenmerk van het ware…

De vorm volgt de functie: dit concept wordt sinds het begin van de 20e eeuw in de moderne architectuur en industriële vormgeving toegepast, waarbij de nadruk ligt op de beoogde functie of het uiteindelijke gebruik.

Voor leidingsystemen is die functie het vervoeren van gas of vloeistoffen van A naar B. Maar om echt functioneel te zijn, moet een leidingsysteem natuurlijk niet lekken, en ook langere tijd zorgeloos kunnen opereren.

Kunststof leidingsystemen zijn de kampioenen “niet lekken”. Dat is niet verwonderlijk als je je realiseert dat er doorgaans minder koppelingen nodig zijn bij kunststof leidingsystemen dan bij alternatieve materialen. In de praktijk: langere buislengtes zorgen voor minder lekverliezen.

Ook het beter kunnen reageren op zettingsgevoelige grond speelt hierbij een belangrijke rol. Dit is bijna 10 jaar geleden aangetoond in de Europese Sustainable Municipal Pipes (SMP) studie door het Duitse bureau Stein & partners, die zich richtte op lekkages in rioleringssystemen. Bij kunststof leidingsystemen komt beduidend minder in- en exfiltratie voor dan bij alternatieve materialen, wat betekent dat er minder bodemvervuiling plaatsvindt resp. beslag op de RWZI’s wordt gelegd.

Iets vergelijkbaars was al enkele jaren eerder aangetoond door Kiwa Water Research in samenwerking met OFWAT, het Engels bestuursorgaan voor de watersector, bij een onderzoek naar de (zeer!) lage lekverliezen in de Nederlandse drinkwaterleiding. Een van factoren die dit verklaart, is het gebruik van kunststof leidingen, in combinatie met de Nederlandse bodemgesteldheid, en de lagere druk in onze leidingsystemen.

Kunststof leidingsystemen zijn de kampioenen “niet lekken”. Dat is niet verwonderlijk als je je realiseert dat er doorgaans minder koppelingen nodig zijn bij kunststof leidingsystemen dan bij alternatieve materialen. In de praktijk: langere buislengtes zorgen voor minder lekverliezen.

Ook de levensduur is geen probleem.

Met een levensduur van zeker 100 jaar (in 2006 door TNO aangetoond) en een gesloten keten als het om buisafval gaat, is de milieu impact van kunststof leidingen doorgaans gunstiger dan die van andere materialen. De Europese kunststof leidingindustrie heeft dat laten uitzoeken en de LCA’s staan op de website van BureauLeiding en de Europese koepel Teppfa.

Uitgaande van de functionaliteit, blijkt de meest functionele keuze dus ook vaak de meest duurzame te zijn. Laten we dus bij materiaal en productkeuze beginnen met de functionaliteit: wat is de beoogde functie en wat het uiteindelijk gebruik? Als dat goed is ingevuld volgt de duurzaamheid doorgaans vanzelf.

Aan de bekende begrippen die ik in de eerste alinea noem, wil ik daarom graag een nieuw begrip toevoegen: “Sustainability follows functionality”.

Of in gewoon Nederlands: Duurzaamheid volgt functionaliteit”