Vermindering van zwerfafval en microplastics in het milieu kan gerealiseerd worden door de verwijdering van gelekte kunststoffen, waaronder ook leidingen in de grond. Zo kan het verlies in de keten stappen inzameling, sortering en recycling verminderd worden. De overheid heeft een adviesroute naar een circulaire economie voor kunststoffen uitgestippeld.
Adviesroute naar een circulaire economie voor kunststoffen
Concrete doelen voor een circulaire economie
Een aantal uitgangspunten zijn gehanteerd in de concretisering van de doelen voor de circulaire economie waar we in Nederland naar toe werken. Deze uitgangspunten zijn afkomstig uit de policy brief die het Planbureau voor de Leefomgeving in juli 2021 heeft gepubliceerd op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Bij het selecteren van de productgroepen, het formuleren van de doelen en de uitwerking van de routekaarten zijn de aanbevelingen van de transitieteams als uitgangspunten genomen.
Het belangrijkste advies is het stellen van doelen op basis van productgroepen in plaats van grondstoffen. De doelen kunnen zo sturing geven op alle onderdelen van de keten: van het gebruik van grondstoffen en materialen voor de productie van kunststof leidingen, het verlengen van de levensduur en de afvalfase. Op deze manier krijgen bedrijven en consumenten een helder beeld hoe een product circulair kan worden en hoe zij hun bijdrage hieraan kunnen leveren.
Ander belangrijk advies is het stellen van doelen op productgroepen zoals kunststof leidingen waarmee de grootste milieuwinst kan worden gemaakt. Vanuit PBL werd er ook geadviseerd om doelen te formuleren op circulariteit, die gaan over efficiënter omgaan met grondstoffen en de gevolgen van het grondstoffengebruik.
Transitieagenda Kunststoffen en leidingen
De Transitieagenda Kunststoffen richt zich onder andere op kunststof leidingen die in Nederland worden gebruikt, geïmporteerd en geëxporteerd. De kunststofketen is een mondiale keten en daarmee is de realisatie van een circulaire kunststofketen een mondiale opgave. De adviesroute kaart richt zich op de activiteiten in de kunststofketen in Nederland en de interventies die vanuit Nederland nodig zijn op de circulaire doelen te behalen voor o.a. de kunststoffen in de bouw. Dit zijn veelal dan ook kunststof leidingen.
Kunststoffen in de bouw optimaliseren
De voorgestelde actielijnen voor kunststof in de bouw heeft betrekking op alle kunststof toepassingen behalve verpakkingen. De meest voorkomende polymeren zijn:
De kunststof leidingen worden van PVC gemaakt.
Vanaf 2030 worden alle materialen in de bouw circulair verwerkt, waarbij ook de leidingen zo hoogwaardig mogelijk worden hergebruikt of gerecycled in nieuwe toepassingen. Hierbij is het uitgangspunt dat hergebruik of de inzet van recyclaat of biobased grondstoffen het gebruik van fossiel voorkomt. Alle leidingen in nieuwe bouwprojecten worden in 2030 circulair ontworpen, zodat de kunststof leidingen uit deze gebouwen na einde levensduur een goede volgende bestemming vinden. Kunststof leidingen zijn verwerkt in de productkaarten van de Nationale Milieudatabase (NMD) en kunnen eenvoudig worden verwerkt in de Milieukostenindicator (MKI). In 2030 is de milieu-impact van de productgroep kunststof bouwmaterialen gehalveerd. In Tabel 1 worden de actielijnen benoemd.
Tabel 1: Effect-, circulariteitsdoelen en prestaties, actielijnen
| Effectdoelen | Circulariteitsdoelen | Prestaties |
| Vermindering zwerfafval en microplastics in het milieu | Vermindering verlies over de keten stappen inzameling, sortering en recycling | Verwijderen van gelekte kunststoffen (zoals buizen en leidingen in de grond) |
In alle stappen van de keten wordt het gebruik van kunststof leidingen in de bouw geoptimaliseerd. Dat betekent niet dat er uitgegaan wordt van vermindering van het gebruik, omdat kunststof leidingen vaak een goed alternatief zijn voor bouwmaterialen met een veel grotere impact zoals beton, asfalt en staal. Daarom zijn de doelen en prestaties gericht op het optimaal toepassen van kunststof leidingen, waarbij de kringloop van de verschillende stromen kan worden gesloten.
BureauLeiding: Wij zijn erg positief over de stappen die genomen worden om de klimaatdoelen te behalen. Door niet alleen te focussen op het recyclaat zelf, maar de gehele keten te optimaliseren, zal de verandering impact maken.
Hierbij is het van belang om te realiseren dat het effect van circulaire gebouwen pas na de levensduur van het gebouw te meten is (na 2030). Het is van groot belang om deze circulaire transitie alsnog in te zetten, zodat deze kunststof leidingen in de toekomst niet verloren gaan.De circulaire omgang met materialen uit onderhoud en renovatie, herstructurering en sloop zullen op korter termijn effectief zijn. PVC bouwproducten, waar kunststof leidingen ook van zijn gemaakt, zijn één van de meest dominante kunststoffen in de bouw.
Advies voor kunststof in de bouw
Het advies is om per kunststof type in de bouw een programma te starten, waarin met een kernteam vanuit de Transitieagenda’s Kunstoffen en Circulaire Bouweconomie en de quadruple helix (bouwsector, opdrachtgevers, beleidsmakers, kennisinstellingen) gewerkt wordt aan een duidelijke opdracht. Bijvoorbeeld: het sluiten van de kringloop van PVC kunstof leidingen. Hierbij moet gekeken worden naar de benodigde aanpassingen in wet- en regelgeving, nuttige belastingprikkels, inkoopafspraken, ontwerp- en toepassing standaarden.